Δεν με απασχολεί το ότι το κείμενο του Θεοτοκά διασκευάστηκε, για να δοθεί στις πανελλήνιες εξετάσεις των ΕΠΑΛ, αλλά με απασχολεί το ότι επιλέχθηκε ένα πατερναλιστικό και σεξιστικό κείμενο του 1956 και διασκευάστηκε,  ώστε να γίνει συντηρητικότερο και να προσλάβει έντονες ταξικές προκαταλήψεις.

Ο πατερναλισμός είναι το γενικότερο πρόβλημα της παιδείας και σε αυτό το κείμενο δεσπόζουν τα δύο φανταστικά πρόσωπα, ο πατέρας και ο μελλοντικός πατέρας, ο γιος του. Δεν θεωρώ πως ο Θεοτοκάς θα κατασκεύαζε ποτέ μια μητέρα να δίνει ανάλογες συμβουλές στην κόρη της, αλλά, αναρωτιέμαι αν ο ίδιος πατέρας έδινε συμβουλές στην υποτιθέμενη κόρη του θα την συμβούλευε να παντρευτεί σύζυγο κατά 30 χρόνια μεγαλύτερό της. Ο ίδιος ο Θεοτοκάς παντρεύτηκε σε ηλικία 61 ετών την 30 χρόνια νεότερή του Κοραλία.

Ας δούμε τώρα και τις ταξικές προκαταλήψεις. Το πρωτότυπο έλεγε: «Ένας άξιος μαραγκός που κατέχει καλά τη δουλειά του και πιστεύει σ’ αυτήν είναι πολύ πιο ολοκληρωμένος και αξιοσέβαστος άνθρωπος από έναν κουφό πρύτανη ή έναν κακό πρωθυπουργό».  Σαφής η προτίμηση προς τον υποδειγματικό μαραγκό έναντι του κουφού (ή κούφου, όπως διορθώνει ο Σαραντάκος) πρύτανη ή του κακού πρωθυπουργού. Υποθέτουμε πως, σύμφωνα με τις αξίες του κειμένου, ο συνετός πρύτανης και ο καλός πρωθυπουργός υπερέχουν έναντι του άξιου ξυλουργού.

Ας δούμε τώρα και το διασκευασμένο κείμενο που δόθηκε προς ανάπτυξη στις εξετάσεις:

«Ενας άξιος μαραγκός που κατέχει καλά τη δουλειά του και πιστεύει σ’ αυτήν είναι πολύ πιο ολοκληρωμένος και αξιοσέβαστος άνθρωπος από έναν κακό επιστήμονα». Πάντα είχα πρόβλημα με τη χρήση του επιθέτου «κακός», και πάντα αναρωτιόμουν αν το θηλυκό του γένος είναι κακιά ή κακή. Γιατί άλλο νόημα έχει η κακή δεσμοφύλακας και άλλο η κακιά δεσμοφύλακας, πόσο μάλλον που η κακή δεσμοφύλακας δεν είναι κακιά, αλλά καλή. Γενικά πρέπει να αποφεύγουμε την αφελή ταξινόμηση σε καλούς και κακούς και ένας λόγος παραπάνω να το αποφεύγουμε στην εκπαίδευση. Αλλά ζητάω πολλά. Επειδή όπως είπα δυσκολεύομαι να κατανοήσω τι σημαίνει κακός, ανέτρεξα στις απαντήσεις των φροντιστηρίων και είδα ότι κακός επιστήμονας είναι αυτός που δεν κατέχει καλά το γνωστικό του αντικείμενο.

Ενώ λοιπόν το κείμενο προτιμάει τον καλό μαραγκό από τον κακό επιστήμονα, προφανώς προτιμάει τον καλό επιστήμονα από τον καλό ξυλουργό. Αυθαίρετη επιλογή, απαράδεκτη σύγκριση και ταξικά φορτισμένη. Το παιδί του καλού μαραγκού που φοιτά στο ΕΠΑΛ θα προτιμούσε, επομένως, να ήταν ο πατέρας του καλός επιστήμονας, οπότε μπορεί να φοιτούσε σε γενικό λύκειο και θα έδινε άλλες εξετάσεις. Γιατί με κάποιο τρόπο το κείμενο του λέει: «Εσύ από το επαγγελματικό λύκειο τι πιθανότητες έχεις να γίνεις καλός επιστήμονας; Μήπως είναι προτιμότερο να γίνεις καλός μαραγκός;» Και ίσως για να συμπληρωθεί η γελοιότητα έπρεπε να μην έχουμε μόνο δύο επιλογές, αλλά και μία τρίτη, του καλού έμπορα που βγάζει πολλά λεφτά;

Το πρωτότυπο, αν κρίνω καλά, δίνει ηθική διάσταση στον κουφό πρύτανη και τον κακό πρωθυπουργό και τους καταλογίζει αλαζονεία, γιατί και το  κουφός μπορεί μεταφορικά να έχει το ίδιο νόημα με το κούφος. Αυτή την ηθική διάσταση, από ό,τι φαίνεται δεν έχει ο κακός επιστήμονας, αφού το κακός έχει σχέση με τις γνώσεις μόνο. Κι αυτό απαράδεκτο. Γίνεται λοιπόν μια έμμεση κριτική στην ανώτατη εκπαίδευση, ότι βγάζει πτυχιούχους χωρίς επιστημονική κατάρτιση; Δεν νομίζω. Μάλλον αναφέρεται περιφρονητικά σε όλους εκείνους τους άνεργους πτυχιούχους, που οδηγήθηκαν να βρουν χειρωνακτική εργασία, απομακρύνθηκαν από το γνωστικό τους αντικείμενο και δεν είναι πλέον επαρκώς ενημερωμένοι, όπως ο συμμαθητής μου, με πολύ καλές σπουδές, που έχασε τη δουλειά του σε μεγάλη ηλικία και τώρα δουλεύει βάρδια σε ταξί.

Αν ήμουν μαθητής και έδινα αυτές τις εξετάσεις  τι βαθμό νομίζετε ότι θα έπαιρνα; Εγώ πάντως νομίζω πως αυτοί που έβαλαν το θέμα θα ήταν προτιμότερο να είχαν γίνει μαραγκοί, αλλά καλοί μαραγκοί αποκλείεται να γίνονταν. Ο καλός μαραγκός εκτός από την τεχνική κατάρτιση διαθέτει φαντασία, δημιουργικότητα, υπολογιστική και σχεδιαστική ικανότητα, καλές σχέσεις με τους ανθρώπους και χαίρει σεβασμού από όλους εκείνους που τον προσφωνούν «μάστορα».