Μαθητής του δημοτικού ήμουν και ο θείος μου μού υποσχέθηκε πως αν έπαιρνα άριστα και στο καινούργιο πολύ δύσκολο σχολείο, θα μου έκανε δώρο ένα ρολόι. Από τη χαρά μου κρατούσα τον έλεγχο με το άριστα στο χέρι, δεν τον έβαλα στην τσάντα, και πρώτα πήγα στον θείο μου να τον δείξω και μετά στο σπίτι μας. Νόμιζα πως την άλλη μέρα θα πήγαινα σχολείο με το ρολόι, αλλά οι μέρες περνούσαν και το ρολόι δεν ερχόταν. Μετά από μερικές βδομάδες ρώτησα πολύ δειλά τον θείο μου αν θα μου αγόραζε το ρολόι. Μου είπε ότι το είχε παραγγείλει σε ένα φίλο του ναυτικό και αυτός θα το έφερνε. Μετά από οχτώ μήνες ήρθε το ρολόι, μάρκας continental, όπως το ζαχαροπλαστείο στον Πειραιά. Πάστες και ρολόι ίδια μάρκα. Μαζί του ήρθαν και πολλοί κανόνες. Να μην το κουρδίζω τέρμα. Καλύτερα να το κουρδίζω το μισό κάθε βράδυ που έπρεπε να το βγάζω και το άλλο μισό το πρωί πριν το ξαναφορέσω. Και να το βγάζω κάθε φορά πριν πλύνω τα χέρια μου, για να μην πάει νερό. Το ρολόι περνούσε τον περισσότερο στον ρολογά και τον λιγότερο στο χέρι μου.

Δεν θέλω να αναφερθώ άλλο στα δικά μου, αλλά στα πολλά άριστα των παιδιών στο σχολείο, στην εκπαιδευτική μου πορεία. Υπήρχαν αρκετά παιδιά που έπαιρναν άριστα με ευκολία και άλλα που οι γονείς τους τα κούρδιζαν μισό το βράδυ πριν κοιμηθούν και μισό το πρωί αφού ξυπνήσουν. Παιδιά που αγωνιούσαν μην μπει κι άλλο τεστ και διακινδυνεύσει η βαθμολογία τους. Παιδιά που ρωτούσαν με πολύ άγχος στο διάλειμμα τι βαθμό πήραν. Παιδιά που θεωρούσαν το 17 σε ένα τεστ μεγάλη αποτυχία. Παράλληλα υπήρχε η αγωνία για το πόσο ψηλό είναι το άριστά τους. Είναι το ψηλότερο στο τμήμα, είναι το ψηλότερο στην τάξη; Κι αν το ψηλότερο στην τάξη το έχει παιδί άλλου τμήματος, το έχει επειδή ο μαθηματικός του άλλου τμήματος βάζει ψηλότερους βαθμούς κι αυτό είναι αδικία.

Και από την άλλη έρχεται η αγωνία των γονέων. Που εκείνοι έπαιρναν άριστα στο σχολείο και πρέπει να πάρει κι ο γιος τους ή η κόρη τους. Που το άλλο τους παιδί παίρνει άριστα και πρέπει να πάρει και το μικρότερο. Που από τότε που γεννήθηκε αποφάσισαν πως το παιδί τους θα γίνει νευροχειρούργος και για αυτό πρέπει να παίρνει πάνω από δεκαεννέα. “Που εγώ άφησα τη δουλειά μου και αφοσιώθηκα στα παιδιά μου και έχω την απαίτηση να μου φέρνουν ψηλούς βαθμούς”. “Δεν μπορεί στα Γαλλικά να του βάζουν 18, τη στιγμή που στα Αγγλικά παίρνει 19”.

-Τι θα κάνουμε, για να πάρει καλούς βαθμούς;

-Μα παίρνει καλούς βαθμούς.

-Εσείς θεωρείτε το 16 καλό βαθμό;

-Για την ακρίβεια τον θεωρώ πολύ καλό βαθμό.

-Και τι να του πω το βράδυ στο σπίτι;

-Να του πείτε μπράβο.

-Αυτό δεν μπορώ να το κάνω.

Ωστόσο τα παιδιά δεν πάνε στο σχολείο μόνο για τα μαθήματα και για τους βαθμούς των μαθημάτων.  Το σχολείο οφείλει να τους μάθει δεξιότητες, να ανακαλύψει τις κλίσεις τους και να τις καλλιεργήσει, να τα βοηθήσει να αναπτύξουν την προσωπικότητας τους. Να τους μάθει να ζουν σε μια κοινωνία με ευθύνη, με αναγνώριση των υποχρεώσεων τους και με διάθεση προσφοράς. Το σχολείο δεν πρέπει να κλονίζει την αυτοπεποίθηση των παιδιών, αλλά να την ενισχύει. Όλα αυτά μπορεί να αποδειχθούν πολύ πιο χρήσιμα στη ζωή των παιδιών και στις σχέσεις τους με τους συνανθρώπους τους από ένα άριστα στη βαθμολογία, που μπορεί να είναι και καρπός μεγάλης θλίψης.

Αν αναγνωρίσουμε την αξία όλων αυτών και δεν επιμείνουμε μόνο στη βαθμολογία, τότε θα ανακαλύψουμε και άλλα πολλά άριστα που δεν έχουν σχέση με τα μαθήματα. Και δεν αναφέρομαι μόνο στο παιδί που τραγουδάει, που παίζει κιθάρα, που ζωγραφίζει, που χορεύει, που παίρνει αθλητικά έπαθλα. Αναφέρομαι κυρίως στο παιδί που χαμογελάει, που είναι φιλικό προς τους άλλους. Αναφέρομαι στο παιδί που είναι θλιμμένο, αλλά τιμά την εμπιστοσύνη που του δείχνεις. Αναφέρομαι στο παιδί που το κορόιδεψαν, αλλά δεν κρατάει κακία. Αναφέρομαι στο παιδί το θυμωμένο που θα αξιοποιήσει την ανεκτικότητά μας.

Τελικά, όλα τα παιδιά είναι άριστα σε κάτι. Κι αν κάποιο δεν είναι, δεν είναι επειδή δεν είχαμε την υπομονή και την ευαισθησία, για να ανακαλύψουμε την αριστεία του.

Υ.Γ. Θεωρώ ότι η κλήρωση είναι ένα δημοκρατικό μέσο, όταν γίνεται έντιμα. Αλλά θεωρώ πως τα παιδιά των σχολείων δεν πρέπει να παίρνουν μέρος σε τελετές και εκδηλώσεις μιλιταριστικού χαρακτήρα, όπως οι παρελάσεις.