Η οικογένειά μου ήταν πολύ παραδοσιακή. Αριστερή και παραδοσιακή. Και σύμφωνα με την ελληνική παράδοση η μεγάλη γιορτή ήταν η πρωτοχρονιά και όχι τα Χριστούγεννα. Κι όπως τα σχολεία έκλειναν μια εβδομάδα πριν και μία μετά το Πάσχα, έτσι έκλειναν και κλείνουν ακόμη μία βδομάδα πριν από την πρωτοχρονιά και μία μετά. Η μεγάλη θρησκευτική γιορτή ήταν το Πάσχα, όχι τα Χριστούγεννα. Για τα Χριστούγεννα δεν υπήρχαν μεγάλες προετοιμασίες και ποτέ όταν ήμουν παιδί δεν υπήρχαν γλυκά μέσα στο σπίτι τα Χριστούγεννα. Για την πρωτοχρονιά όμως ετοιμαζόταν ο μπακλαβάς. Ποτέ κουραμπιέδες, ποτέ μελομακάρονα, αυτά τα είχαμε για παρακατιανά. Κι αν κάποιος τα έφερνε στο σπίτι μας δεν τα τρώγαμε. Τα δίναμε μαζί με λεφτά στους σκουπιδιάρηδες, στον ταχυδρόμο και σε όσους χτυπούσαν την πόρτα για το πρωτοχρονιάτικο δώρο. Μόνο όταν μεγάλωσα πια εκτίμησα πολύ αυτά τα γλυκά.

Η προετοιμασία του μπακλαβά άρχιζε δύο βδομάδας πριν. Αρχικά αγοράζονταν τα υλικά. Μία οκά αμυγδαλόψιχα, μισή οκά βούτυρο πρόβειο και μία οκά ζάχαρη. Ακριβά υλικά που αγοράζονταν με οικονομίες που άρχιζαν δυο μήνες πριν. Τα αμύγδαλα μούσκεψαν σε βραστό νερό και ξεφλουδίζονταν, διαδικασία στην οποία συμμετείχα από πολύ μικρή ηλικία. Μετά τα άσπρα αμύγδαλα απλώνονταν σε ένα ταψί να στεγνώνουν για περίπου δέκα ημέρες, να φύγει η υγρασία. Το πότε θα γίνονταν οι μπακλαβάδες το αποφάσιζε η θεία Μαρία, η αδελφή του πατέρα μου, που άνοιγε τα φύλλα. Οι επικρατέστερες ημέρες ήταν 28 και 29 Δεκεμβρίου. Εκείνη την ημέρα γίνονταν τέσσερις μπακλαβάδες, της Μαρίας, της Πιπιτσάρας, της Δημητρούλας και ο δικός μας.

Η Μαρία και η Πιπιτσάρα έμεναν στο ίδιο σπίτι και καθώς ήταν κουνιάδα και νύφη μάλωναν συνεχώς. Το όνομα της Πιπιτσάρας ήταν Καλλιόπη και το χαϊδευτικό της ήταν Πιπίτσα. Επειδή όμως ήταν μεγαλόσωμη, το Καλλιόπη έγινε Καλλιοπάρα και το Πιπίτσα Πιπιτσάρα. Ήταν η αγαπημένη μου θεία. Η Μαρία ήταν αδελφή του πατέρα μου και ήταν κακιά. Όλα τα παιδιά τη φοβόμασταν. Εμένα ως παιδί ποτέ δεν με έλεγε με το όνομά μου. Πάντα με έλεγε το «το θέατρο». Συχνά οι μεγάλοι, που γελούν με τα καμώματα των μικρών παιδιών με ρωτούσαν «πώς σε λέει η θεία Μαρία παιδί μου;». Εγώ σούρωνα τα χείλια μου, γούρλωνα τα μάτια μου, αγρίευα τη φωνή μου και φώναζα «το θέατρο». Πιο πολύ όμως τη φοβήθηκα ένα βράδυ  στο πλυσταριό της. Είχε ανάψει φωτιά και μέσα σε ένα καζάνι έβραζε μια γουρουνοκεφαλή, για να κάνει πηχτή. Ήταν στις καλές της και μου μιλούσε. Μου εξήγησε πως δεν θα κοιμόταν και θα καθόταν εκεί να ρίχνει ξύλα στη φωτιά, «γιατί η γουρουνοκεφαλή βράζει από το βράδυ ως το πρωί». Τότε, με νηπιακή περιέργεια τη ρώτησα «γιατί δεν βράζει από το πρωί ως το βράδυ και να κοιμάσαι τη νύχτα;» Τότε αγρίεψε πολύ. «Χάσου από τα μάτια μου» είπε και με πέταξε έξω από το πλυσταριό.

Όταν φτιάχνονταν οι μπακλαβάδες η μάνα μου με έπαιρνε μαζί της, γιατί δεν είχε πού να αφήσει το μικρό». Με το ένα χέρι κουβαλούσε τα υλικά του μπακλαβά και με το άλλο κρατούσε εμένα. Μόλις άνοιγε την πόρτα η θεία Μαρία έβγαζε μια φωνή: «έφερες και το θέατρο από κοντά». Μετά μου έδινε μια σακούλα με φασόλια και μια τσίγκινη λεκάνη κι έπρεπε για κάθε φύλλο που άνοιγε να ρίχνω ένα φασόλι, για να μετρήσουμε μετά πόσα φύλλα άνοιξε. Δεν έπρεπε να μιλάω καθόλου ούτε να παίζω, ούτε να αφαιρούμαι.  Όλα γίνονταν σιωπηλά. Μόνο η θεία Μαρία μπορούσε να μιλάει. Δηλαδή, δεν μιλούσε, έβριζε τις άλλες που δεν έκαναν σωστά τις βοηθητικές εργασίες. Η Μαρία άνοιγε τα φύλλα, η Δημητρούλα έπαιρνε τον πλάστη με το τυλιγμένο φύλλα και το άπλωνε στο μπακιρένιο ταψί. Μετά περνούσε τον πλάστη πάνω από το ταψί, για να κοπούν οι άκρες του φύλλου. Κατόπιν έδινε πίσω τον πλάστη στη Μαρία, βουτύρωνε τα φύλλα κι έριχνε το ψιλοαλεσμένο αμύγδαλο. Η Πιπιτσάρα έτριβε το αμύγδαλο στη μηχανή του χεριού, που είχε από τη μάνα της. Η μάνα μου δεν είχε ουσιαστική ανάμειξη, γιατί δεν ήταν από το Αυλωνάρι, δεν ήξερε την τέχνη κι έκανε δευτερεύουσες δουλειές, όπως το να ζεσταίνει το βούτυρο όταν κρύωνε. 

Κάθε μπακλαβάς είχε οχτώ βουτυρωμένα φύλλα από κάτω. Στη συνέχεια άλλα πενήντα περίπου με βούτυρο κι αμύγδαλο από πάνω και μετά τέλειωνε με οχτώ βουτυρωμένα φύλλα. Κι εγώ σιωπηλά έριχνα το φασόλι για κάθε φύλλο μέχρι να τελειώσουν οι τέσσερις μπακλαβάδες. Μετά η θεία Μαρία έπαιρνε τα φασόλια και τα έριχνε στη σακούλα πάλι, χωρίς να τα μετρήσει.

Αυτή η σιωπηλή διαδικασία διακόπηκε μόνο μία χρονιά, όταν η Δημητρούλα έφερε κι ένα πινέλο, για να βουτυρώνει τα φύλλα. Όταν την έβλεπε να αλείφει τα φύλλα με το πινέλο η θεία Μαρία έβγαζε και μία φωνή: «έχουμε και τη λωλή με το πινέλο». Μετά από τρία-τέσσερα φύλλα, της πήρε το πινέλο και το πέταξε.

Όταν τέλειωναν όλα τα φύλλα η θεία Μαρία έκοβε τους μπακλαβάδες, τους ζεμάτιζε με το υπόλοιπο καυτό βούτυρο, τους σκέπαζε με λαδόκολλα και πολλές εφημερίδες, για να μην πάρουν χρώμα στο ψήσιμο και μετά η κάθε μια έπαιρνε το ταψί της και πήγαιναν όλες μαζί στο φούρνο του Πάσχου στην Αγίου Δημητρίου, στον Πειραιά. Είχε περάσει το μεσημέρι κι ο φούρνος δεν έκαιγε πολύ κι ο μπακλαβάς θέλει πολλές ώρες ψήσιμο σε χαμηλή θερμοκρασία. Η θεία Μαρία έμενε στο φούρνο να τους ψήσει μόνη της, γιατί δεν εμπιστευόταν τον φούρναρη για μια δουλειά τόσο μεγάλης ακρίβειας. Οι υπόλοιποι γυρίζαμε πίσω και η Πιπιτσάρα και η Δημητρούλα έφτιαχναν σκαλτσούνια αν είχαν κάνει οι καρυδιές του καρύδια, με τα ζυμάρια από τα περισσεύματα του μπακλαβά. Μερικές φορές έφτιαχναν και αυγοκαλάμαρα και μας έδιναν και μας μερικά, γιατί εμείς δεν είχαμε ούτε αμυγδαλιές, ούτε καρυδιές και όλα τα αγοράζαμε.

Όταν έφτανε η ώρα πηγαίναμε πάλι στο φούρνο του Πάσχου και φέρναμε τους μπακλαβάδες σπίτι, για να σιροπιαστούν. Το σιρόπι ήταν έτοιμο και περίμενε, γιατί ο μπακλαβάς πρέπει να είναι καυτός και καυτό το σιρόπι, να το ρουφήξει καλά. Τον μπακλαβά πρέπει να μπορείς να τον φας με τα χέρια, χωρίς να τρέχουν σιρόπια.

Μια χρονιά, όταν η  θεία Μαρία έκοβε τον μπακλαβά της Πιπιτσάρας, εκείνη της έλεγε συνέχεια «πιο μικρά Μαρία, κόβε τα πιο μικρά τα κομμάτια». Την πρωτοχρονιά που ανταλλάσσαμε επισκέψεις κάποιος θείος είπε στην Πιπιτσάρα «μικρά τα κομμάτια σου εφέτος Καλλιόπη» κι η Πιπιτσάρα απάντησε «η Μαρία τον έκοψε» κι η θεία Μαρία της όρμηξε κι έγινε ένας καυγάς που θα τον θυμάμαι για πάντα.

Τα χρόνια πέρασαν κι από όλους αυτούς ο μόνος που φτιάχνει τον μπακλαβά είναι το θέατρο. Αλλά τον φτιάχνω σε ανοξείδωτο ταψί και τον ψήνω στο σπίτι στους 110 βαθμούς για εφτά ώρες, σκεπασμένο με εφημερίδες.

Τελευταία, επιστρέφοντας από έναν περίπατο στην Κύμη, περάσαμε και από το Αυλωνάρι. Όπως κάθε φορά σταματήσαμε να αγοράσουμε κάτι από το σύλλογο γυναικών. Είδα το ταψί με τον μπακλαβά, με έτοιμο φύλλο, και ρώτησα τη γυναίκα που μας εξυπηρετούσε «στο Αυλωνάρι οι γυναίκες ανοίγουν το φύλλο για τον μπακλαβά;». «Μπα, μου είπε. Καμμία. Τώρα όλες με έτοιμο φύλλο τον φτιάχνουμε».

Μη νομίζετε πως την πίστεψα.