Οι εθνομπαρόκ πτυχές της αμφιδέξιας κυβέρνησης

Η καρναβαλική τελετή του Πάνου Καμμένου για την «επέτειο» της ναυμαχίας της Σαλαμίνας
προκάλεσε ομολογουμένως πολύ γέλιο και εκεί ακριβώς είναι το πρόβλημα. Το καρναβαλικό στοιχείο, όπως το ερμηνεύει ο Μπαχτίν, έχει ανατKammenosSalamina2skρεπτικό και απελευθερωτικό χαρακτήρα. Στην προκειμένη περίπτωση όμως τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Δεν είναι ο λαός αυτός που υποδύεται και συμμετέχει στο καρναβαλικό στοιχείο, αλλά ο ηγέτης. Οι εκπρόσωποι του λαού που συμμετέχουν εκτελούν ρόλο που τους έχει ανατεθεί, δρουν κατ΄ εντολή με απόλυτη σοβαρότητα και χωρίς να γελούν. Η παράσταση δεν αποβλέπει στην υπονόμευση της εξουσίας, αλλά στην αποθέωση του ηγέτη.

Η τελετή του Καμμένου είχε από όλα. Εθνικιστικό λόγο κατά των βαρβάρων, μητροπολίτη ιερουργούντα, γυναίκες και άντρες μασκαρεμένους με αρχαιοελληνικό ένδυμα και παραδοσιακές φορεσιές, δάφνινο στεφάνι, παρέλαση ετερόκλητων στοιχείων, σημαίες ξένων κρατών, εκτίναξη του κιτς σε ύψος θριάμβου. Όλα αυτά συνωθούμενα εμπεριέχονται στη μεγάλη αφήγηση του έθνους. Θεμελιώδες λογικό άλμα της μεγάλης αφήγησης είναι η συμπύκνωση του χώρου και του χρόνου στο εδώ και τώρα, από όπου αναδύεται το διαχρονικό εμείς. «Εμείς δώσαμε τα φώτα του πολιτισμού στην Ευρώπη». Και αυτό το εμείς συμπεριλαμβάνει κι εμένα τώρα, και καθόμαστε όλοι μαζί πλάι-πλάι, σκεπασμένοι με το χρυσόμαλλο δέρας, για να μην κρυώνουμε, η μαία Φαιναρέτη, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, η Μαρία η Πενταγιώτισσα, ο Γέρων Παΐσιος και ο Μπάμπης ο Σουγιάς.

Στην προκειμένη περίπτωση όμως το διαχρονικό εμείς μετουσιώνεται στο Εγώ του εθνικιστή ηγέτη. Ο  εθνικιστής ηγέτης είναι η διαχρονική συνισταμένη του έθνους, είναι αυτός που γεφυρώνει τον χώρο και τον χρόνο, που γεφυρώνει τις θρησκείες, που γεφυρώνει τη γη με τον ουρανό, είναι ο pontifex maximus. Είναι αυτός που ως υπουργός δεν βλέπει την εθνική άμυνα μόνο ως ενασχόληση με τα στρατιωτικά θέματα. Το έθνος, για να διατηρήσει την καθαρότητά του, αμύνεται εναντίον πολλών εχθρών, ιδεολογικών, θρησκευτικών, πολιτικών, και κυρίως αμύνεται εναντίον των μεταναστών και των προσφύγων που το αλλοιώνουν και το νοθεύουν. Δεν φταίει αυτός, ας ονομαζόταν το υπουργείο απλώς άμυνας η σκέτο στρατιωτικών. Αφού όμως είναι υπουργός εθνικής άμυνας αναγνωρίζει στον εαυτό του το δικαίωμα να διανέμει στους στρατιώτες και φυλλάδια “ιστορικού” περιεχομένου και επιθυμεί να επεκτείνει αυτό το εθνοσωτήριο έργο και στα σχολεία.

Οι εθνικιστές ηγέτες πάντα οργάνωναν μεγάλες τελετές, πάνδημους εορτασμούς και παρελάσεις. Την τελετή του Πάνου Καμμένου, θα την ζήλευε, αν εξαιρέσουμε τους ελέφαντες, και η Αΐντα του Βέρντι. Ούτε είναι τυχαίο, αλλά επιβεβαιωτικό του εθνικισμού του Verdi το ότι ο ιταλικός λαός χρησιμοποιούσε το όνομά του ως ακρώνυμο για να επευφημήσει τον βασιλιά: Viva Verdi (Vittorio Emanuele Re D’ Italia). Πρέπει πάντως να αναμένουμε μια υπερπαραγωγή του Πάνου Καμμένου και στο Παναθηναϊκό στάδιο. Άλλωστε το στάδιο φιλοξένησε και τις πρώτες παραστάσεις της Αΐντας και τις μεγάλες εκδηλώσεις της δικτατορίας για τη διαχρονικότητα του ελληνικού έθνους.

Ως άλλοθι κάθε εθνικιστικής έκφρασης προβάλλεται ο πατριωτισμός. Όμως και ο πατριωτισμός είναι προβληματικός όρος, όπως άλλωστε και  η πατρίδα. Ο πατριωτισμός σημαίνει διαφορετικά πράγματα από την αγάπη προς τη χώρα μου. Όπως και η πατρίδα σημαίνει διαφορετικά πράγματα από τη χώρα. Η πατρίδα είναι όρος μεταφυσικός που αποκλείει, ενώ η χώρα είναι όρος που περικλείει. Περικλείει χωρίς να διακρίνει σε εθνότητα, θρησκεία, γλώσσα κουλτούρα και προέλευση.

Το καρναβαλικό στοιχείο του Καμμένου μας προκάλεσε γέλιο. Δεν έχει παρά να δει κανείς τι γράφτηκε στο twitter. Το γέλιο και η παρωδία όμως έχουν και καθησυχαστικό και συμφιλιωτικό χαρακτήρα. Το αντικείμενο του γέλιου γίνεται οικείο και ακίνδυνο. Δεν θυμώνεις με αυτό που σου προκαλεί γέλιο. Παρόλο όμως που στην προκειμένη περίπτωση το γέλιο είναι συγγνωστό και αναπόφευκτο πρέπει, τώρα που πέρασε κάποιο χρονικό διάστημα, να ακολουθήσει και η οργή. Γιατί ο Πάνος Καμμένος είναι υπουργός της αριστεράς. Μιας «αριστεράς» που βγήκε από την παρένθεση και μπήκε στα εισαγωγικά.

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s