Η μακρόχρονη θητεία μου στην εκπαίδευση, ως καθηγητή και επί 23 χρόνια ως γυμνασιάρχη, μού επιτρέπει να διατυπώσω μια πρόταση, για να γίνει το μάθημα των Θρησκευτικών πιο ελκυστικό.

Θα πρέπει αρχικά να δεχτούμε ότι το μάθημα αυτό έχει εγγενή προβλήματα, τα οποία μέχρις στιγμής συγκαλύπτονται από τα διδακτικά εγχειρίδια και τις/τους εκπαιδευτικούς με αποτέλεσμα την παραπλάνηση των παιδιών και την επέκταση της παραπλάνησης αυτής έως και τα βιβλία της ιστορίας. Τα προβλήματα αυτά είναι:

1. Δεν υπάρχει καμιά ιστορική και αρχαιολογική πηγή της εποχής του Χριστού, που να αναφέρεται στο πρόσωπο, στη ζωή, στη σταύρωση και την ανάσταση του Χριστού. Δεν υπάρχει καμιά αναφορά στα ρωμαϊκά αρχεία ούτε στα κείμενα των ιστορικών της εποχής και της περιοχής για τον Χριστό. Όλες οι αναφορές είναι πολύ μεταγενέστερες. Τα ευαγγέλια είναι πολύ μεταγενέστερα και δεν έχουν γραφεί από μαθητές του Χριστού. Το παλαιότερο κείμενο είναι οι επιστολές του Παύλου, αλλά ο Παύλος είναι μεταγενέστερος και δεν γνώρισε τον Χριστό. Γενικότερα στον ανατολικό χώρο υπήρχαν κατά καιρούς πολλές αναφορές σε μεσσίες και στα πλαίσια αυτής της παράδοσης αναγορεύθηκε θεός και ο Αλέξανδρος.

2. Τα κείμενα των Αγίων και των Πατέρων βρίθουν από σεξιστικές και μισαλλόδοξες αναφορές με αφετηρία τις επιστολές του Παύλου: «διδάσκειν δὲ γυναικὶ οὐκ ἐπιτρέπω οὐδὲ αὐθεντεῖν ἀνδρός ἀλλ’ εἶναι ἐν ἡσυχίᾳ».

3. Οι Έλληνες δεν έμειναν 400 χρόνια πίσω λόγω της οθωμανικής περιόδου, αλλά λόγω της εκκλησίας. Η εκκλησία έθεσε φραγμό στην είσοδο του διαφωτισμού και στη διδασκαλία των επιστημών. Το 1723 ο σημαντικός επιστήμονας με ευρωπαϊκή παιδεία Μεθόδιος Ανθρακίτης γράφει: «…συναθροίζουν λογικάς και φυσικάς και Ευκλείδην και έτερα μαθηματικά και ανάπτουν φωτίαν εις την αυλήν της εκκλησίας εις τρία μέρη, και τα έρριψαν μέσα ημέρα Κυριακή, και λαός άπειρος έξω, γεμιτζήδες, παπουτσήδες, ραφτάδες, και τα κάνουν ωσάν να ήτον Αρείου αιρέσεις… βιβλία όπου όλος ο κόσμος τα σπουδάζει… Μετά ταύτα μου συνθέτουν μίαν ομολογίαν να υπογραφώ, πως επαρακινήθην να τα γράψω εκ σατανικής συνεργείας… Τώρα μελετώσι να στείλουν εις όλην την Ρούμελην, όπου ακούγεται διδάσκαλος, να τον αφορίσουν και να τον διώξουν…». Ο άλλοτε πατριάρχης Καλλίνικος ο ΣΤ´ διατάζει τον δάσκαλο της σχολής Ζαγοράς να μη διδάσκει φυσική: «Η επιστήμη η φυσική και την ημών ευσέβειαν την προς τον Θεόν διαφθείρει… και…την των ανθρώπων καρδίαν εν αμαρτίαις παραθαρσύνοντες μεγίστων πολλάκις κακών, και δεινοτάτων ποινών αίτιοι εισίν οι φυσιολόγοι. Δικαίως ουν η τοιαύτη επιστήμη… ζωήν την αιωνίαν εμποδίζουσα εκ των σχολών εξοριστέα εστί.»

4. Η εκκλησία εμπόδιζε να φτάσουν στην Ελλάδα τα περί ελευθερίας μηνύματα της γαλλικής επανάστασης. Ο πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε´ επανιδρύει το 1798 το πατριαρχικό τυπογραφείο, το οποίο εκδίδει κείμενα της πιο συντηρητικής βυζαντινής παράδοσης, με τα οποία προσπαθεί να επαναφέρει στο σωστό δρόμο της εκκλησίας τους πιστούς που κινδυνεύουν από τα κείμενα των δυτικόφιλων ανταρτών. Ακολούθως προβάλλονται αντιστάσεις στις προσπάθειες για επανάσταση, γιατί με την επανάσταση θα έχαναν οι αρχιερείς την εξουσία διοίκησης του Ρουμ μιλιέτ, που τους είχε χορηγηθεί από τον σουλτάνο.

5. Μετά την επανάσταση η εκκλησία επιδόθηκε στην κατασκευή και συντήρηση μύθων, που θα της παρείχαν άλλοθι για τη στάση της στην οθωμανική περίοδο και την επανάσταση. Κυριότεροι είναι ο μύθος του κρυφού σχολειού και ο μύθος του λάβαρου της επανάστασης που ύψωσε ο Π.Πατρών Γερμανός.

6. Η εκκλησία υπηρέτησε και τροφοδότησε μισαλλόδοξες, σεξιστικές και ακροδεξιές θέσεις σε όλα τα σημαντικά θέματα της σύγχρονης ζωής. Οι εκπρόσωποί της παρέμειναν σε ένα μεσαιωνικό τρόπο σκέψης, όπως αποδεικνύεται από τις δηλώσεις του Παΐσιου, του Πορφύριου, του Άνθιμου και του μητροπολίτη Μόρφου.

Τα προβλήματα αυτά θα παρακαμφθούν μόνο αν το μάθημα εξελιχθεί και μεταβληθεί σε μάθημα θρησκειολογίας, χωρίς να είναι προσκολλημένο σε μια θρησκεία κι ένα δόγμα. Να αντιμετωπίζει όλες τις θρησκείες ισότιμα και να δίνει έμφαση στα κοινά στοιχεία, στις παραδόσεις τους και στη διδασκαλία τους, έτσι που να μπορούν να συμμετέχουν παιδιά όλων των θρησκειών και δογμάτων και παιδιά που δεν ανήκουν σε κάποια θρησκεία. Στο μάθημα αυτό να δίνεται έμφαση στην αξία της διαφορετικότητας και στον σεβασμό της και να απαντά στις προκλήσεις της εποχής με γνώμονα πάντα τις αρχές της ισότητας και της ανεκτικότητας.

Υπάρχει βέβαια και ένας άλλος τρόπος για να γίνει το μάθημα πολύ ελκυστικό πάρα πολύ εύκολα. Να καλλιεργεί στα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία το φόβο και το μίσος προς κάθε ξένο, αλλόθρησκο και αλλόφυλο. Να τους μάθει ότι κάθε απόκλιση είναι αμαρτία και να τους μιλάει συνεχώς για τον σατανά και την κόλαση. Τα παιδιά θα τα μάθουν αυτά πολύ εύκολα και θα λατρέψουν το μάθημα. Τα μαθήματα μίσους έχουν πολύ μεγάλη απήχηση. Η απόρριψη του Άλλου είναι πολύ εύκολη και ελκυστική. Η αποδοχή του Άλλου είναι το δύσκολο μάθημα και γιαυτό παραμένει πάντα εκτός διδακτέας ύλης. Αυτό που με ανησυχεί είναι ότι πολλοί έχουν στο μυαλό τους αυτόν τον τρόπο, για να προσελκύσουν τα παιδιά.