Για άλλη μια φορά να τονίσουμε ότι ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος δεν είναι το μοναδικό θύμα της αστυνομίας. Τα θύματα είναι πολλά και καθήκον μας είναι να μην επιτρέψουμε να ξεχαστούν. Επετειακά θα ανασύρω ένα ένα όλα τα γνωστά τουλάχιστον θύματα της αστυνομικής βίας και ας προσπαθήσουμε όλοι μαζί να τους δώσουμε τη θέση που τους αξίζει στην Ιστορία.

Δεκέμβρης του 2004. Υπουργός Δημόσιας Τάξης ο Γεώργιος Βουλγαράκης.

Ένας Αφγανός κρατούμενος, συνοδευόμενος από δύο αστυνομικούς, κατάφερε να δραπετεύσει. Τις επόμενες ημέρες οι δύο αστυνομικοί και αρκετοί συνάδελφοί τους έκαναν επιδρομές σε κτήριο της οδού Πιπίνου, όπου στεγάζονταν Αφγανοί πρόσφυγες, μεταξύ των οποίων και ανήλικοι, και επιδίδονταν σε βασανιστήρια με σκοπό να αποσπάσουν πληροφορίες για τον κρατούμενο που δραπέτευσε.

Ειδικότερα οι αστυνομικοί μετέφεραν δύο πρόσφυγες στο υπόγειο γκαράζ του ΑΤ Αγίου Παντελεήμονα, όπου τους υπέβαλαν σε φάλαγγα και άλλα βασανιστήρια (σύμφωνα με το κατηγορητήριο) για να τους εξαναγκάσουν να αποκαλύψουν πού κρυβόταν ο συμπατριώτης τους, παρόλο που είχαν δηλώσει επανειλημμένα ότι δεν τον γνώριζαν.

Τα θύματα των βασανιστηρίων, μεταξύ των οποίων και ανήλικοι, κατέφυγαν σε ΜΚΟ και συλλογικότητες που ειδικεύονταν στην προστασία των προσφύγων και εξετάστηκαν από ειδικευμένο προσωπικό του Ιατρικού Κέντρου Αποκατάστασης Βασανιστηρίων. Κατόπιν τούτου η υπόθεση έλαβε μεγάλες διαστάσεις. Η αστυνομία δεν μπόρεσε, όπως ήταν τελείως αναμενόμενο, να ανακαλύψει τους άλλους αστυνομικούς που εμπλέκονταν στην υπόθεση και η υποτιθέμενη έρευνα περιορίστηκε στους δύο ήδη γνωστούς αστυνομικούς. Σκηνοθετήθηκε ΕΔΕ η οποία επέβαλε ποινή εξάμηνης αργίας στους δύο αστυνομικούς, οι οποίοι όμως ουδέποτε την εξέτισαν. Ακολούθησε παραπομπή σε δίκη για κακουργηματική άσκηση βασανιστηρίων.

Η παραπομπή για κακούργημα ήταν τελείως ασυνήθιστη, γιατί όπως επεσήμανε το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες οι αστυνομικοί δεν παραπέμπονται με τη διάταξη του ποινικού κώδικα που τιμωρεί ως κακούργημα τα βασανιστήρια.

Πράγματι, στην ακροαματική διαδικασία, μετά από 7 χρόνια, που διήρκεσε επτά συνεδρίες η εισαγγελέας της έδρας πρότεινε τη μετατροπή του κατηγορητηρίου σε πλημμεληματική άσκηση σωματικών κακώσεων. Το δικαστήριο αποδέχθηκε την πρόταση και η λέξη βασανιστήρια εξοβελίστηκε. Στους κατηγορούμενους επιβλήθηκε ποινή 5 ετών στον ένα και 5 ετών και 5 μηνών στον άλλο και αφέθηκαν ελεύθεροι μέχρι την εκδίκαση της έφεσης.

Λίγους μήνες αργότερα το εφετείο μείωσε την ποινή σε 20 και 25 μήνες αντίστοιχα και εξαγοράστηκε.

Μετά την απόφαση του εφετείου δέκα Αφγανοί ηλικίας 16 έως 29 ετών προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).

Στην προσφυγή τους στο ΕΔΔΑ οι Αφγανοί ανέφεραν ότι παραβιάστηκε το Άρθρο 3 της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (απαγόρευση βασανιστηρίων και απάνθρωπη/ταπεινωτική συμπεριφορά) καθώς και το Άρθρο 6, που αφορά το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη εντός λογικής προθεσμίας. Οι ίδιοι αναφέρθηκαν και στη μεγάλη καθυστέρηση της ποινικής δίκης, η οποία έθεσε σε κίνδυνο τον όγκο και την ποιότητα των αποδεικτικών στοιχείων.

Η απόφαση του ΕΔΔΑ δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2019 και αναφέρεται σε αυτήν ότι στη δικογραφία δεν είχαν συμπεριληφθεί οι καταθέσεις των μαρτύρων, ούτε αναφερόταν αν είχαν δοθεί παρουσία διερμηνέα, καθότι οι ίδιοι δεν γνώριζαν Ελληνικά. Επίσης επισημαίνεται ότι το δικαστήριο δεν εξέτασε το ρατσιστικό κίνητρο, ούτε το ενδεχόμενο οι κατηγορούμενοι να είχαν εμπλακεί στο παρελθόν σε επεισόδια με φυλετική χροιά ή αν είχαν ρατσιστική ή εξτρεμιστική ιδεολογία. Κάπως έτσι θεμελιώνεται το ελαφρυντικό του πρότερου σύννομου βίου.

Στην αιτιολογία της απόφασης του ΕΔΔΑ διαβάζουμε: «Τα ελληνικά δικαστήρια δεν είχαν δώσει την αρμόζουσα προσοχή σε ορισμένους παράγοντες, μεταξύ αυτών ότι οι αστυνομικοί είχαν ενεργήσει στο πλαίσιο μιας άτυπης επιχείρησης, χωρίς να έχουν λάβει ένταλμα σύλληψης ή έρευνας…δεν διαπιστώθηκε αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της χρήσης βίας από τους αστυνομικούς και της συμπεριφοράς των αιτούντων, οι οποίοι δεν επιχείρησαν να επιτεθούν στους αστυνομικούς ούτε άσκησαν βία»

Το ευρωπαϊκό δικαστήριο χαρακτήρισε επιεικείς τις ποινές που επέβαλε το ελληνικό δικαστήριο και επιδίκασε αποζημίωση 170.000€ σε εννέα από τους δέκα προσφεύγοντες Αφγανούς.

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι ελάχιστες τέτοιες περιπτώσεις φτάνουν στη δημοσιότητα, πολύ λιγότερες στα δικαστήρια και ελάχιστες στο ευρωπαϊκό δικαστήριο.

Η σιωπή, η συγκάλυψη και η ατιμωρησία ενθαρρύνει τους αστυνομικούς προς τέτοιες συμπεριφορές.

Το 2015 επί υπουργίας Γιάννη Πανούση και με πρωτοβουλία των αστυνομικών υπαλλήλων υψώθηκε μνημείο στον αερολιμένα Αθηνών, στο οποίο αναγράφεται «Στη μνήμη των αγγέλων που θυσιάστηκαν για την ευνομία».

Όπως λέει και ο Χρυσοχοΐδης, όταν περνούν αυτοί οι άγγελοι ο κόσμος χειροκροτεί.

Ελάχιστο καθήκον μας να μη λησμονούμε. Δεκαέξι χρόνια μετά.

Ευχαριστώ το tvxs και το vice.com που δεν άφησαν να περάσει απαρατήρητη αυτή η υπόθεση.